ikinci meşrutiyet'in ilanından sonra 13 nisan 1909'da başlamıştır.
(bkz: topçu kışlası)
***alıntı***
on üç gün süren ayaklanma, ii. meşrutiyet döneminin en önemli olaylarından biri olarak kabul edilir.askeri bir isyan olarak ortaya çıkmasına rağmen isyana dahil olan softaların propagandaları sonucu sonradan dinî bir hal almıştır. sebepleri tam olarak belirlenemeyen bu olayın planlı ve bilinçli bir hareket olup olmadığı kesinlik kazanmamıştır. isyanın ilk günü hükümet istifa etmiş, isyancı askerler yedi gün süre ile istanbul'a hakim olmuştur.
bir milletvekili, bir nazır ve tespit edilemeyen sayıda asker ve sivilin hayatını kaybettiği isyan, selanik'te bulunan üçüncü ve edirne'de bulunan ikinci ordulara mensup askerlerin oluşturdukları, rumeli halkının gönüllü katıldığı “
hareket ordusu’'nun istanbul'a gelmesi ile bastırıldı. üç gün süren çarpışmaların ardından sıkıyönetim ilan edildi; padişah
ikinci abdülhamit tahttan indirilip yerine
beşinci mehmed reşad tahta çıktı. isyana katılanlar ve destekleyenler yargılanarak 70 kişi idam edildi, 420 kişi ise çeşitli hapis cezalarına çarptırıldı.
olay kimi arşiv belgelerinde “hareket-i irtica”, “hadise-i irtica”, kimi belgelerde de “hadise-i ihtilaliye”, “hareket-i ihtilaliye”, “harekât-ı iğtişaşiye” ve “vakıa-i ihtilaliye” tabirleri ile ifade edilmektedir. türk siyasi tarihine irtica kavramının, bu olay ile birlikte girdiği kabul edilir. ancak kimi araştırmacılar olayı bir irtica ayaklanmasından ziyade amacına ulaşamayan bir askeri darbe girişimi olarak değerlendirilir.
31 mart vakası'nda ölenlerin anısına istanbul'da
abide-i hürriyet adıyla bir ulusal anıt inşa edilmiştir.
***alıntı***